Umiejscowienie kontroli jako moderator związku wartości bezpieczeństwa i cynicznej wrogości
Wygłosiła: Paulina Bagińska
Na: III Ogólnokrajowa Konferencja Naukowa Młodzi Naukowcy w Polsce – Badania i Rozwój – Gdańsk
Streszczenie: Celem badania było sprawdzenie, czy umiejscowienie kontroli jest moderatorem związku między wartością bezpieczeństwa a cyniczną wrogością. Cyniczna wrogość definiowana jest jako brak zaufania i trwałe opozycyjne nastawienie wobec innych ludzi, wynikające z przekonania o ich egoistycznych motywach i wrogich intencjach (Smith i in. 2004). Umiejscowienie kontroli dotyczy stopnia, w jakim jednostka przypisuje sobie aktywne sprawstwo pewnych zdarzeń. Zewnętrzne umiejscowienie kontroli oznacza poczucie, iż zdarzeniami w życiu kierują siły niezależne od świadomego, celowego i zamierzonego działania danej osoby, natomiast wewnętrzne umiejscowienie kontroli wyraża przekonanie o istotności własnego wpływu na swoje życie i zdarzenia. Wartości zostały zmierzone w ujęciu Schwartza – jako poznawcza reprezentacja motywacyjnego, godnego pożądania, ponadsytuacyjnego celu (Schwartz 1992; Schwartz i in. 2012, za: Cieciuch 2013). W badaniu wzięło udział 244 studentów, w tym 151 kobiet i 89 mężczyzn, 4 osoby nie podały płci. Średni wiek badanych wyniósł M = 21,33 (SD = 2,80). Do pomiaru cynicznej wrogości użyto pięciopozycyjnej Cook-Medley Hostility Inventory – Brief – skróconej wersji Skali Wrogości (Cook i Medley 1954), bezpieczeństwo mierzono jako wymiar Krótkiej Skali Wartości Schwartza (Lindeman i Verkasalo 2005), a umiejscowienie kontroli skalą Levenson LOC-Brief (Locus of Control-Brief) (Shevchuk, Foelker, Camp i in. 1992). Zgodnie z założeniami, wyniki wykazały, że wymiar wewnętrzne/zewnętrzne umiejscowienie kontroli jest moderatorem związku wartości bezpieczeństwa i cynicznej wrogości. Przy wysokim wewnętrznym umiejscowieniu kontroli związek ten jest negatywny, przy niskim – pozytywny. Wyniki poszerzają wiedzę dotyczącą funkcjonowania osób cynicznych, wskazując na zróżnicowane powiązania tej postawy z cechami osobowości. Brak zaufania i negatywne nastawienie może wynikać nie tylko z poczucia zagrożenia, ale występuje również u osób czujących się bezpiecznie. Wyniki zostaną omówione z perspektywy edukacyjnej, ze wskazaniem na negatywne oddziaływanie cynicznej wrogości na rozwój kapitału społecznego i wzajemnego zaufania, co ma szczególne znaczenie w krajach postkomunistycznych.